Đánh giá rủi ro an toàn lao động ở nhà máy chế biến mủ cao su

Thứ Sáu, 01/12/2023, 10:28(GMT +7)

Trong nội dung bài báo này chúng tôi tiến hành đánh giá rủi ro an toàn lao động cho các vị trí làm việccủa quy trình chế biến mủ cao su ly tâm tại nhà máy chế biến mủ cao su. Việc đánh giá rủi ro an toàn lao động được thực hiện bằng phương pháp định tính với ma trận rủi ro 5×5 và thang đánh giá 4 mức độ rủi ro. Kết quả đánh giá cho thấy tất cả các mối nguy đều có mức rủi ro cao và trung bình, nhà máy cần phải xây dựng và thực hiện kế hoạch giảm thiểu rủi ro nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Chế biến mủ cao su là ngành công nghiệp khá lâu đời ở Việt Nam, thu hút một lượng lớn người lao động tham gia và đem lại lợi ích lớn cho ngành kinh tế nước ta. Tuy nhiên ngành cao su là một trong 11 nhóm ngành có nguy cơ cao về tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp mà theo Thông tư số 07/2016/TT-BLĐTBXH [3]quy định bắt buộc thực hiện việc đánh giá nguy cơ rủi ro về an toàn, vệ sinh lao động và đưa vào trong nội quy, quy trình làm việc. Tiêu chuẩn quốc tế ISO 45001:2018 cũng yêu cầu việc thực hiện đánh giá rủi ro an toàn lao động trong tất cả các khu vực làm việc. Chính vì thế nhóm nghiên cứu đã chọn nội dung “Đánh giá rủi ro an toàn lao động ở nhà máy chế biến mủ cao su” làm nội dung nghiên cứu nhằm nhận diện được tất cả các rủi ro có thể có ở các vị trí làm việc của dây chuyền chế biến mủ cao su ly tâm từ đó đưa ra các giải pháp kiểm soát nhằm hạn chế tối đa các tai nạn lao động có thể xảy ra.

2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ

2.1. Đối tượng nghiên cứu:

Đề tài đã chọn đối tượng nghiên cứu là quy trình sản xuất cao su ly tâm (xem hình 1)

nhan1

Hình 1: Quy trình sản xuất cao su ly tâm (nguồn: [2])

Mủ nước sau khi được thu hoạch được chống đông bằng NH3 và diệt vi khuẩn, sau khi vận chuyển về nhà máy bằng xe bồn, mủ được xả vào các hồ tiếp nhận mủ, mủ được kiểm tra nồng độ NH3, VFA, Mg và thêm các thành phần phụ gia khác, sau đó mủ được lưu trữ 12h. Tiếp theo kiểm tra lại nồng độ NH3, VFA, Mg trước khi đưa vào máy ly tâm. Sau quá trình ly tâm mủ được chuyển vào các bồn trung chuyển và kiểm tra lại các chất chỉ tiêu. Sau khi kiểm tra mủ được chuyển vào các bồn lưu trữ chờ xuất hàng.

2.2. Phương pháp nghiên cứu

Sử dụng phương pháp cho điểm để đánh giá rủi ro an toàn: Cho điểm mức nghiêm trọng (S) và tần suất rủi ro (F) rồi xác định mức rủi ro (L) theo công thức sau đây:

L = F x S

Trong đó:

Mức rủi ro (L)
Tần suất xảy ra rủi ro (F)
Mức nghiêm trọng của rủi ro (S)

Cho điểm mức nghiêm trọng (S)theo các bảng 1,2:

Bảng 1. Cho điểm mức nghiêm trọng của rủi ro an toàn lao động[1]

Điểm (S)	Mức nghiêm trọng (S)	Mô tả
1	Rất nhẹ	Gây thương tích rất nhẹ, chỉ cần sơ cứu là được, không phải nghỉ việc (ví dụ vết xước, vết cắt nhỏ, vết sưng nhỏ…)
2	Nhẹ	Gây thương tích nhẹ, buộc NLĐ phải tạm thời nghỉ việc để điều trị y tế dưới 30 ngày, phục hồi hoàn toàn và tiếp tục đi làm bình thường.
3	Trung bình	Gây thương tích, buộc NLĐ phải nghỉ việc để điều trị y tế từ 30 ngày trở lên, phục hồi hoàn toàn và tiếp tục làm việc bình thường.
4	Nghiêm trọng	Gây thương tích nặng dẫn đến mất khả năng lao động một phần hay toàn phần sau khi điều trị.
5	Rất nghiêm trọng	Gây chết người (kể cả trong quá trình điều trị) hoặc gây tổn thương nặng từ 02 người trở lên

Bảng 2. Cho điểm tần suất xảy ra của rủi ro an toàn lao động

Điểm (F)	Tần xuất xảy ra (F)	Mô tả
1	Khó xảy ra	Rủi ro chỉ có thể xảy ra trong những trường hợp ngoại lệ.
2	Khả năng thấp	Rủi rođược dự đoán thỉnh thoảng xảy ra.
3	Có thể xảy ra	Rủi ro được dự đoán xảy ra trong hầu hết những trường hợp
4	Khả năng cao	Rủi ro được dự đoán dễ xảy ra trong hầu hết những trường hợp
5	Gần như chắc chắn	Rủi ro được dự đoán chắc chắn xảy ra trong hầu hết những trường hợp.

Bảng 3. Thiết lập ma trận rủi ro

Thang điểm	Mứcrủi ro (L)	Mô tả
1-3	Thấp (I)	Rủi ro chấp nhận được. Được phép làm việc bình thường, không cần bổ sung các biện pháp kiểm soát
4-8	Trung bình (II)	Rủi ro không chấp nhận được. Vẫn được phép hoạt động với các biện pháp kiểm soát và quản lý phù hợp. Cần có kế hoạch giảm thiểu rủi ro.
9-14	Cao (III)	Rủi ro không chấp nhận được. Hạn chế làm việc. Cần thực hiện các biện pháp giảm thiểu rủi ro trong một thời hạn nhất định. Sau khi thực hiện xong các biện pháp kiểm soát rủi ro và được cấp có thẩm quyền phê duyệt, mới trở lại làm việc bình thường.
15-25	Rất cao (IV)	Rủi ro không chấp nhận được. Dừng công việc và thực hiện ngay các biện pháp giảm thiểu rủi ro. Chỉ sau khi thực hiện xong các biện pháp giảm thiểu RR và được cấp có thẩm quyền phê duyệt mới được phép tiếp tục làm việc bình thường.

Bảng 4: Ma trận đánh giá rủi ro

Mức nghiêm trọng (S)	5	5 – II	10 – III	15-IV	20-IV	25-IV
	4	4 – II	8 – II	12-IV	16-IV	20-IV
	3	3 – I	6 – II	9-III	12-IV	15-IV
	2	2 – I	4 – II	6 – II	8 – II	10 – III
	1	1 – I	2 – I	3 – I	4 – II	5 – II
Mức độ rủi ro (L = F x S)		1	2	3	4	5
Mức độ rủi ro (L = F x S)		Tần suất xảy ra (F)

3. Kết quả nghiên cứu

Đoàn đánh giá đã tiến hành nhận diện mối nguy và đánh giá rủi ro an toàn lao động cho quy trình sản xuất mủ cao su ly tâm tại 04 khu vực sản xuất và 19 mối nguy như sau:

Bảng 5. Các khu vực tiến hành khảo sát, đánh giá rủi ro an toàn lao động

STT	Khu vực	Số lượng mối nguy (n)
1	Khu vực tiếp nhận	05
2	Khu vực sản xuất	02
3	Khu vực bồn lưu trữ	03
4	Bảo trì cơ khí, điện	06
	Tổng cộng	16

Hình 2. Hình ảnh một số khu vực làm việc

Kết quả nhận diện mối nguy và đánh giá rủi ro an toàn lao động cho quy trình sản xuất mủ cao su ly tâm được trình bày trong bảng 6 sau đây:

Bảng 6. Nhận diện mối nguy và đánh giá rủi ro

Khu vực	Công việc	STT	Mối nguy – Các YTNH	Mô tả rủi ro	Hậu quả	Biện pháp kiểm soát hiện tại	KẾT QUẢ ĐGRR ATLĐ				Biện pháp phòng,chống các YTNH, YTCH	Người/ bộ phận thực hiện các BP phòng, chống các YTNH, YTCH	Thời gian thực hiện các BP phòng, chống các YTNH, YTCH
Khu vực	Công việc	STT	Mối nguy – Các YTNH	Mô tả rủi ro	Hậu quả	Biện pháp kiểm soát hiện tại	S	F	L	MRR	Biện pháp phòng,chống các YTNH, YTCH		Thời gian thực hiện các BP phòng, chống các YTNH, YTCH
Khu vực tiếp nhận	Tiếp nhận nguyên liệu ly tâm.	1	Cơ học	Va chạm xe gây chấn thương.	Chảy máu, đứt, gãy chân tay.	– Bảng trực quan tại nơi làm việc, bảng cảnh báo tốc độ xe. – Hướng dẫn công việc an toàn	2	2	6	II	– Tuân thủ quy trình làm việc an toàn. – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ hàng năm. – Sử dụng PTBVCN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra an toàn máy móc thiết bị và đo MTLĐ.	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
		2		Va chạm với vật bén, nhọn gây chấn thương.			2	3	6	II
		3		Vật rơi đổ gây chấn thương.			3	2	6	II
		4		Di chuyển trên mặt sàn ướt gây té ngã chấn thương.			3	2	6	II
		5	Hóa học	Tiếp xúc trực tiếp với hóa chất gâ: bỏng, ngộ độc NH₃ (98%)	Bỏng,ngộ độc.	– Bảng trực quan tại nơi làm việc – Hướng dẫn công việc an toàn	4	1	4	II	– Tuân thủ quy trình làm việc an toàn. – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ hàng năm. – Sử dụng PTBVCN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra an toàn máy móc thiết bị và đo MTLĐ	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
Khu vực sản xuất	Ly tâm mũ	6	Cơ học	Di chuyển trên mặt sàn ướt gây té ngã chấn thương.	Chảy máu, đứt, gãy chân tay.	– Bảng trực quan tại nơi làm việc. – Hướng dẫn công việc an toàn	3	2	6	II	– Tuân thủ quy trình làm việc an toàn. – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ hàng năm. – Sử dụng PTBVN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra an toàn máy móc thiết bị và đo MTLĐ.	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
Khu vực sản xuất	Ly tâm mũ	7	Hóa học	Tiếp xúc trực tiếp với hóa chất gây ngộ độc: NH₃	Ngộ độc	– Bảng trực quan tại nơi làm việc. – Hướng dẫn công việc an toàn	4	1	4	II	– Tuân thủ quy trình làm việc an toàn. – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ hàng năm. – Sử dụng PTBVCN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra an toàn máy móc thiết bị và đo MTLĐ.	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
Khu vực bồn lưu trữ	Tồn trữ	8	Cơ học	Làm việc trên cao gây té ngã	– Chảy máu, đứt, gãy chân tay. – Gây ngạt khí có thể dẫn đến chết người	– Bảng trực quan tại nơi làm việc. – Hướng dẫn công việc an toàn	5	2	10	III	– Tuân thủ quy trình làm việc an toàn. – Đào tạo, huấn luyện an toàn vệ sinh lao động định kỳ hàng năm. – Sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhận. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra an toàn máy móc thiết bị và đo môi trường lao động.	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
		9	Cơ học	Làm việc trong không gian hạn chế gây ngạt khí			5	2	10	III		– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
		10	Điện	Rò rỉ điện gây điện giật	Điện giật gây chấn thương, chết người		4	2	8	III	– Tuân thủ quy trình làm việc AT – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ hàng năm. – Sử dụng PTBVCN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra các hệ thống điện.	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
	Bảo trì cơ khí, điện	11	Cơ học	Va chạm với vật bén, nhọn gây chấn thương.	Chảy máu, đứt, gãy chân tay, chết người	– Bảng trực quan tại nơi làm việc. – Hướng dẫn công việc an toàn	3	2	6	II	– Tuân thủ quy trình làm việc AT – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ hàng năm. – Sử dụng PTBVCN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm tra an toàn máy móc thiết bị và đo MTLĐ	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ
		12		Va chạm vật cản gây chấn thương.			3	2	6	II
		13		Vật rơi đổ gây chấn thương.			4	2	8	II
		14		Va chạm vật chuyển động gây chấn thương.			3	2	6	II
		15		Làm việc trên cao gây té ngã.			5	2	10	III
		16	Điện	Rò rỉ điện gây điện giật	Điện giật gây chấn thương, chết người		4	2	8	III	– Tuân thủ quy trình làm việc AT. – Đào tạo, huấn luyện ATVSLĐ định kỳ. – Sử dụng PTBVCN. – Tuân thủ các nội quy trong bảng trực quan tại nơi làm việc. – Thường xuyên kiểm trahệ thống điện.	– NLĐ – Bộ phận ATLĐ	– Hàng ngày – Theo kế hoạch ATLĐ

Kết quả đánh giá rủi ro an toàn lao động được tổng hợp trong bảng 7.

Mức độ rủi ro	Số lượng rủi ro	Tỷ lệ %
Thấp (I)	0	0
Trung bình (II)	11	68,75 %
Cao (III)	5	31,25 %
Rất cao (IV)	0	0
Tổng cộng	16	100%

Bảng 7. Tổng hợp kết quả đánh giá rủi ro

Nhận xét: Qua quá trình đánh giá rủi ro tại 4 khu vực sản xuất của dây chuyền ly tâm nhận diện được16 mối nguy về an toàn lao động trong đó có 11 mối nguy ở mức rủi ro trung bình (II) và 05 mối nguy ở mức rủi ro cao (III). Kế hoạch kiểm soát rủi ro có thể chia thành 2 giai đoạn như sau: i) Giai đoạn 1: quy định cụ thể thời hạn thực hiện các biện pháp giảm thiểu rủi ro đối với 05 mối nguy có mức rủi ro cao; ii) Giai đoạn 2: trên cơ sở nguồn lực của cơ sở, xây dựng kế hoạch thực hiện các biện pháp giảm thiểu rủi ro đối với các mối nguy có mức rủi ro trung bình.

Kết luận:

Trong số 16 mối nguy an toàn lao động nhận diện được, thì các mối nguy có mức độ rủi ro trung bình chiếm 68,75% và các mối nguy có mức độ rủi ro cao chiếm 31,25%. Điều này cho thấy nhà máy có nguy cơ cao về tai nạn lao động, cần phải xây dựng và thực hiện kế hoạch giảm thiểu rủi ro nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động.

Tài liệu tham khảo

[1] Nguyễn Thắng Lợi, Phạm Quốc Quân (2019),“Phương pháp đánh giá rủi ro an toàn và vệ sinh lao động tại vị trí làm việc áp dụng trong các cơ sở khai thác và chế biến đá”, Tạp chí bảo hộ lao động, 2019.

[2] Tổng công ty cao su Dầu tiếng “Quy trình sản xuất cao su ly tâm”

[3] Bộ Lao động – Thương Binh & Xã hội (2016), Thông tư số 07/2016/TT-BLĐTBXH Quy định một số nội dung tổ chức thực hiện công tác an toàn, vệ sinh lao động đối với cơ sở sản xuất kinh doanh, ban hành ngày 15/5/2016.

[4] Trịnh Hồng Thanh (2013), “Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp quản lý môi trường tại một số nhà máy chế biến cao su trên địa bàn tỉnh Tây Ninh”luận văn tốt nghiệp, Đại học Kỹ thuật Công nghệ TPHCM

ThS. Võ Thành Nhân¹, KS. Tạ Hoàng Trọng²

¹Phân viện Khoa học An toàn Vệ sinh Lao động và Bảo vệ Môi trường miền Nam

²Khoa Môi trường và Bảo hộ Lao động, Trường ĐH Tôn Đức Thắng

(Nguồn tin: Vnniosh.vn)