III. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động và rủi ro sức khỏe nghề nghiệp theo các thông số rung động

Rung động được phân biệt là: rung động chung và rung động cục bộ.

Rung động chung tác động lên người lao động theo ba chiều không gian. Các nghiên cứu đều chỉ ra rung lắc ngang quy chiếu lên trục không gian X và Y tác hại hơn theo chiều đứng Z.

Rung động chung chuyền vào người lao động ở tư thế ngồi hoặc đứng qua các bề mặt chịu lực như ghế hay sàn. Trong thực tiễn, rung chung chuyền vào người lao động qua ghế ngồi của người lái các phương tiện vận tải, vận chuyển, cần cẩu hoặc qua sàn thao tác trên thiết bị công nghệ.

Rung cục bộ chuyền vào người lao động qua tay, chân hoặc qua vai khi tiếp xúc với bề mặt rung động. Trong thực tiễn rung cục bộ chuyền vào người lao động chủ yếu qua các thiết bị cầm tay.

Về các chuẩn đánh giá, phân loại chúng ta nhận các chỉ thị sau [3], [5]:

1. Gia tốc rung, đo bằng dB hoặc m/s²;

2. Vận tốc rung, đo bằng dB hoặc mm/s.

Do QCVN 27: 2016/BYT quy định gia tốc theo đơn vị m/s² và vận tốc rung theo cm/s, trong khi đó QCVN 27: 2010/BTNMT (và các tiêu chuẩn quốc tế) quy định theo đơn vị dB nên chúng tôi phân loại theo giá trị quy đổi thống nhất sang đơn vị dB.

Kết quả xây dựng thang phân loại 7 mức theo từng loại âm dẫn trong bảng 2.

Bảng 2. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động cho các loại công việc dưới tác động của các yếu tố rung động

Chú thích cho bảng 2:

1. Mức gia tốc rung tối đa cho phép đối với rung cục bộ tại nơi làm việc được xác lập theo bảng dưới đây:

2. Mức gia tốc rung tối đa cho phép đối với rung chung tại nơi làm việc được xác lập theo bảng dưới đây:

Chuyển đổi gia tốc rung từ đơn vị m/s² sang đơn vị dB:

Với mức chuẩn 0 dB = 10^-6 m/s², ta có công thức chuyển đổi sau:

                                                     (1)

Trong đó: A(dB) – gia tốc rung đo bằng dB; A(m/s²) – gia tốc rung đo bằng m/s²; 120 dB – mức 1 m/s².

IV. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động và rủi ro sức khỏe nghề nghiệp theo môi trường ánh sáng

Các quy định về độ rọi chỗ làm việc được Bộ Y Tế quy định trong QCVN 22:2016/BYT. Đặc điểm quy định đối với môi trường ánh sáng là quy định mức độ rọi tối thiểu cần đảm bảo.

Về các chuẩn đánh giá, phân loại chúng ta nhận các chỉ thị sau [3], [5]:

1. Độ rọi trên bề mặt thao tác của người lao động, đo bằng Lux;

Kết quả xây dựng thang phân loại chất lượng vệ sinh dẫn trong bảng 3.

Bảng 3. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động cho các loại công việc dưới tác động của môi trường ánh sáng

Độ rọi tối thiểu trên bề mặt thao tác E_QC được quy định trong QCVN 22:2016/BYT.

V. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động và rủi ro sức khỏe nghề nghiệp theo bức xạ ánh sáng

Hiện nay đối với bức xạ ánh sáng, thế giới quy định tiêu chuẩn tiếp xúc của người lao động với tia laser và với các tia tử ngoại A, B, và C. Các quy định về tia tử ngoại tại chỗ làm việc được Bộ Y Tế quy định trong QCVN 22:2016/BYT.

Do Bộ Y Tế chưa có quy định đối với tia laser, mà thực tiễn sản xuất công nghiệp hiện nay có nhiều máy móc, thiết bị sử dụng nguồn phát tia laser nên chúng tôi đề xuất sử dụng tạm thời các quy định của Cộng hòa Liên Bang Nga để kiểm soát vệ sinh lao động đối với tia laser.

Về các chuẩn đánh giá, phân loại chúng ta nhận các chỉ thị sau [3], [5]:

1. Bức xạ hiệu dụng chiếu tới bề mặt không được bảo vệ của người lao động, đo bằng µW/cm².

2. Mức tia laser tối đa cho phép chiếu một lần (thời gian chiếu tối đa là 8h), MCP₁ và mức chiếu thường xuyên, lặp lại trong suốt thời gian lao động, MCP₂.

Kết quả xây dựng thang phân loại 7 mức chất lượng vệ sinh dẫn trong bảng 4.

Bảng 4. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động cho các loại công việc dưới tác động của tia laser và tia tử ngoại

Chú thích cho bảng 4:

1. TCCP1 – Mức bức xạ tử ngoại tối đa cho phép, về nguyên tắc, không được phép vượt. Trong trường hợp đặc biệt, nếu bức xạ tử ngoại lớn hơn TCCP và người lao động dù được trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân chuyên dụng vẫn coi là chịu độc hại nhẹ. Các mức cho phép này quy định trong QCVN 23:2016/BYT;

2. MCP1 và MCP2 – tương ứng là mức chiếu tia laser tối đa cho phép đối với trường hợp tác động một lần, tối đa không quá 8h (không cho phép vượt MCP1. Trường hợp đặc biệt, cho phép vượt, người lao động được trang bị PTBVCN chuyên dụng). Đối với trường hợp tác động lặp lại nhiều lần trong suốt quá trình lao động nhiều năm.

Các mức cho phép này, MCP₁, được quy định riêng tùy thuộc vào phân loại tia laser theo độ dài (nanomet) bước sóng: Loại I: 180 < λ ≤ 380 nm; loại II: 380< λ ≤ 1400 nm; loại III:1400< λ ≤ 10⁵nm như dưới đây:

Hiện nay yêu cầu vệ sinh đối với bức xạ ion hóa và tia X được Bộ Y Tế quy định trong QCVN 29; 30: 2016/BYT.

Về các chuẩn đánh giá, phân loại chúng ta nhận các chỉ thị sau [3]:

1. Liều hiệu dụng toàn thân trung bình trong 5 năm, đo bằng miliJun trên kilogam (miliSive trên năm) mSv/năm;

2. Liều tương đương đối với thủy tinh thể mắt,đo bằng miliJun trên kilogam (miliSive trên năm) mSv/năm;

3. Liều tương đương đối với chân, tay, da đo bằng miliJun trên kilogam (miliSive trên năm) mSv/năm.

Kết quả xây dựng thang phân loại 7 mức chất lượng vệ sinh dẫn trong Bảng 8, Bảng 9.

Bảng 8. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động cho các đối tượng dưới tác động của các bức xạ ion hóa và tia X, tính trung bình trong 5 năm

– Liều hiệu dụng toàn thân đối với nhân viên bức xạ 20mSv trong một năm được lấy trung bình trong 5 năm làm việc liên tục. Trong một năm riêng lẻ có thể lên tới 50mSv, nhưng phải đảm bảo liều trung bình trong 5 năm đó không quá 20mSv/năm.

– Liều tương đương đối với thể thủy tinh của mắt nhân viên bức xạ là 20 mSv trong một năm được lấy trung bình trong 5 năm làm việc liên tục. Trong một năm riêng lẻ có thể lên tới 50mSv, nhưng phải đảm bảo liều trung bình trong 5 năm đó không quá 20mSv/năm.

– Giới hạn liều tương đương đối với chân, tay, da là giá trị được lấy trung bình trên 1 cm² của vùng da bị chiếu xạ nhiều nhất.

Bảng 9. Phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động cho các đối tượng dưới tác động của các bức xạ ion hóa và tia X, tác động một lần

1. Đỗ Trần Hải, Phạm Quốc Quân, Phương pháp phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động và cấp độ rủi ro sức khỏe nghề nghiệp do các yếu tố môi trường lao động gây ra. Tạp chí Bảo hộ lao động N1 và N2, 2017;

2. Đỗ Trần Hải, Nguyễn Thắng Lợi, Phạm Quốc Quân, Đánh giá phân loại chất lượng vệ sinh môi trường lao động và mức rủi ro sức khỏe nghề nghiệp do tác động của các thông số vi khí hậu, TC BHLĐ N4/2017.

3. QCVN 21;22;23;24;25;27: 2016/BYT, ngày 30/6/2016 Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về tiếng ồn, rung động, ánh sáng và tia tử ngoại, điện từ trường tần số công nghiệp, tần số cao (radio), bức xạ ion hóa và tia X– giá trị cho phép tại nơi làm việc.

4. Министерство Труда и Социальной защиты Российской Федерации, Приказ от 24 января 2014 г. №33н Об утверждении методики проведения специальной оценки условий труда, классификатора вредных и (или) опасных производственных факторов, формы отчета о проведении специальной оценки условий труда и инструкции по ее заполнению. Москва 2014г.

5. Методика проведения специальной оценки условий труда, приложение №1 к приказу №33н, Минтруда России от 24 января 2014г.

6. Профессиональный риск для здоровья работников (Руководство) / Под ред. Н.Ф. Измерова и Э.И. Денисова . – М.: Тровант, 2003г., 48 стр.

7. Руководство по оценке профессионального риска для здоровья работников.
Организационно-методические основы, принципы и критерии оценки, Р 2.2.1766-03, Минздрав России, Москва 2004г., 21 стр.