Tuân thủ, thực hiện đầy đủ công tác kiểm định thiết bị giúp phòng ngừa tai nạn lao động
Thời gian qua, có nhiều vụ tai nạn lao động gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng có liên quan đến việc vận hành, sử dụng các loại bình nén khí, nồi hơi, mà vụ tai nạn lao động nổ nồi hơn xảy ra tại nhà xưởng sản xuất của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại gỗ Bình Minh (Đồng nai) đầu tháng 5 vừa qua làm 6 công nhân đang làm việc tại xưởng tử vong tại chỗ, nhiều người khác bị thương nặng là vụ điển hình. Câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để những vụ việc tương tự không tái diễn?
Vụ nổ gây rúng động dự luận
Có thể tóm tắt vụ việc như sau: Vào hồi 8h30 phút ngày 01/05/2024, trong lúc nhiều công nhân đang làm việc tại xưởng sản xuất của Công ty TNHH Sản xuất và Thương Mại Gỗ Bình Minh, một nồi hơi dạng ống nước (ký hiệu Mode: DZH1-1.0-M, nhãn hiệu Huawang, công suất sinh hơi 1.000kg/giờ) phát nổ. Hậu quả, 6 công nhân đang làm việc chết tại chổ, 5 công nhân khác bị thương nặng. Tại thời điểm xảy ra vụ tai nạn có 42 công nhân đang làm việc.
Theo kết quả điều tra ban đầu, trong quá trình sử dụng, vận hành, công ty đã phát hiện nồi hơi bị trục trặc về kỹ thuật và liên hệ với đơn vị cung cấp thiết bị đến kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa. Đến sáng ngày 01/05, cán bộ kỹ thuật của công ty vào kiểm tra, vận hành thì nồi hơi phát nổ, gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như nêu trên.
Theo cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai, căn cứ vào tài liệu, chứng cứ thu nhập được, nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn lao động này được xác định do nồi hơi đã hết hạn kiểm định an toàn từ ngày 26/11/2022, bình nén khí đã hết thời hạn kiểm định kỹ thuật an toàn từ ngày 05/01/2024, nhưng công ty không tiến hành kiểm định lại theo đúng quy định, vẫn đưa vào hoạt động sản xuất.
Cơ quan chức năng cũng xác định được chủ doanh nghiệp này đã có hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động” theo Điều 295 Bộ luật Hình sự năm 2015 và đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can; bắt tạm giam chủ doanh nghiệp để phục vụ công tác điều tra.
Kinh nghiệm lớn từ vụ việc đau lòng
Từ nguyên nhân, hậu quả của vụ tai nạn lao động thương tâm, nghiêm trọng và đau lòng tại Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Gỗ Bình Minh cho thấy, vụ tai nạn lao động này có thể ngăn chặn, phòng ngừa được nếu doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về công tác an toàn, vệ sinh lao động, trong đó có công tác quản lý, theo dõi hồ sơ, sổ sách và đăng ký, kiểm định các loại vật tư, thiết bị, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh Lao động năm 2015.
Tại Mục 4, Quản lý máy, thiết bị, vật tư, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động, Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015 có 06 Điều khoản (từ Điều 28 đến Điều 33) quy định các vấn đề bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động đối với các loại vật tư, thiết bị, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động; các hoạt động kiểm định cũng như trách nhiệm của các bên có liên quan đến việc tuân thủ, thực hiện công tác giám sát, kiểm định các loại vật tư, thiết bị, chất… có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn vệ sinh lao động.
Cụ thể, theo quy định tại Khoản 1, Khoản 2, Điều 31 “Kiểm định máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động”, các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động phải được kiểm định trước khi đưa vào sử dụng; được kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng bởi tổ chức hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động. Việc kiểm định các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động phải đảm bảo chính xác, công khai, minh bạch.
Thông tư số 36/2019/TT-BLĐTBXH, ngày 30/12/2019 của Bộ LĐ-TB&XH ban hành Danh mục các loại máy, thiết bị, vật tư, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động quy định các loại máy, thiết bị, vật tư, chất này phải được kiểm định trước khi đưa vào sử dụng. Thông tư số 08/2021/TT-BLĐTBXH, ngày 30/08/2021 của Bộ LĐ-TB&XH cũng quy định quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn hệ thống đường ống bằng kim loại dẫn khí nén, khí hóa lỏng, khí hòa tan…
Trở lại với vụ tai nạn lao động gây hậu quả thương tâm, đặc biệt nghiêm trọng tại Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Gỗ Bình Minh, vấn đề trách nhiệm cũng như pháp lý đặt ra là, nếu chủ doanh nghiệp thực hiện đầy đủ các quy định của Luật Lao động, Luật An toàn, vệ sinh lao động, tuân thủ công tác đăng ký, kiểm định đối với các thiết bị, vật tư, các chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động; nếu nồi hơi của công ty được kiểm định, bảo dưỡng trước khi đưa vào sử dụng đúng quy trình, quy định thì chắc chắn vụ tai nạn không xảy ra.
Làm thế nào phòng tránh những vụ việc tương tự không tái diễn?
Thực tế cho thấy, một số doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, để xảy ra tai nạn lao động gây hậu quả nghiêm trọng, làm chết và bị thương nhiều người xuất phát từ lo ngại tốn kém chi phí, mất thời gian sản xuất, nên không thực hiện kiểm định, bảo dưỡng các thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động định kỳ hoặc trước khi đưa vào sử dụng.
Điều này được ông Nguyễn Thành Đông (giảng viên Khoa Đào tạo và Huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động Trường Cao đẳng Đường sắt, thuộc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam), từ thực tế nghiên cứu của mình khẳng định: “Nguyên nhân vụ tai nạn lao động nổ nồi hơi, nổ bình nén khí tại các công ty, nhà xưởng sản xuất có nhiều. Song nguyên nhân quan trọng nhất là doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động không thực hiện và tuân thủ khâu đăng ký, kiểm định các thiết bị, máy móc, các chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động theo quy định, xuất phát từ việc do sợ tốn kém chi phí hoặc làm qua loa, cho có… Do vậy, tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm tra, giám sát thực chất của cơ quan chức năng có thể hạn chế tình trạng này”.
Cũng cần nói thêm rằng, để hạn chế các vụ tai nạn lao động liên quan đến nổ nồi hơi, bình nén, ngoài việc doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động phải tuân thủ, thực hiện đầy đủ công tác quản lý hồ sơ, sổ sách, tiến hành kiểm định các loại thiết bị, máy móc, các chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động theo quy định, thì công tác đào tạo, huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động cho công nhân, người lao động, các nhóm đối tượng có chức danh làm việc liên quan đến vận hành các loại nồi hơi, bình nén khí là vô cùng quan trọng.
Theo đó, chỉ bố trí người lao động vận hành nồi hơi, bình nén khí đã qua đào tạo và huấn luyện bài bản, có hiểu biết và kỹ năng về an toàn, vệ sinh lao động theo quy định của luật. Cùng với đó, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm các quy định về đăng ký, kiểm định các loại thiết bị, máy móc, các chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, vi phạm công tác an toàn, vệ sinh lao động, để xảy ra tai nạn lao động gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng để tăng tính răn đe.
Minh Vũ