Xây dựng quy trình kỹ thuật phân tích định lượng PGA (axit phenylglyoxylic) – sản phẩm chuyển hóa của ethylbenzen trong nước tiểu bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ

TÓM TẮT

Đặt vấn đề: Ethylbenzen là đồng đẳng của benzene, được công nhận là tác nhân gây bệnh nghề nghiệp ở trong nước và trên thế giới, công nghiệp sản xuất styren thì ethylbenzen là nguồn nguyên liệu chính. Trong một số ngành công nghiệp khác như sản xuất sơn, điện tử, ethylbenzen luôn lẫn trong những dung môi như benzene, toluen, xylen. Xylen công nghiệp lẫn khoảng 20-40% ethylbenzen, trong khi xylen là nguyên liệu chính được sử dụng cho sản xuất sơn và một số ngành công nghiệp khác. Ở nước ta hiện nay, việc sử dụng ethylbenzen ngày càng phổ biến, nhưng Bộ y tế mới chỉ có quy định về giám sát sinh học cho người lao động có tiếp xúc với benzenen, toluene, xylen, chưa có giám sát sinh học cho NLĐ có tiếp xúc với ethylbenzen. Nên việc bảo vệ NLĐ có tiếp xúc với ethylbenzen chưa được quan tâm một cách thỏa đáng. Trên thế giới, nhiều nước đã sử dụng sản phẩm chuyển hóa của ethylbenzen trong nước tiểu là axit phenylglyoxylic (PGA) làm một trong những chỉ số cho giám sát sinh học đối với NLĐ có tiếp xúc với ethylbenzen (theo ACGHI-2018).

Mục tiêu nghiên cứu: xây dựng được quy trình phân tích PGA trong nước tiểu bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ với độ chính xác trên 95%, giới hạn định lượng nhỏ hơn 0,1µg/mL. Góp phần đề xuất làm chỉ số giám sát sinh học cho người lao động có tiếp xúc nghề nghiệp với ethylbenzen.

Phương pháp nghiên cứu: thực nghiệm trong phòng thí nghiệm của Viện Khoa học ATVSLĐ bằng cách ứng dụng Phương pháp phân tích được xây dựng theo tài liệu của Laboratory Procedure Manual – The Centers for Disease Control and Prevention (CDC-2012); Khảo sát trong phòng thí nghiệm: xây dựng quy trình, phân tích mẫu thực nghiệm; Lấy mẫu ngoài hiện trường: lấy mẫu nước tiểu của người lao động tại nơi làm việc.

Kết quả nghiên cứu: Đã xây dựng được quy trình kỹ thuật phân tích định lượng chỉ số axit mandelic (MA) theo phương pháp sắc ký lỏng khối phổ với những thông số cơ bản là: Khoảng tuyến tính: 0,01-8µg/mL; Giới hạn phát hiện: 0,001µg/mL; Giới hạn định lượng: 0,01µg/mL. Quy trình đảm bảo tính ổn định, độ chính xác trên 95%. Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) tương đương và thấp hơn một số tác giả khác đã nghiên cứu; tiết kiệm được hóa chất và thời gian phân tích; Áp dụng quy trình xây dựng được đã phân tích 90 mẫu nước tiểu của 90 đối tượng tiếp xúc với ethylbenzen cho thấy có 34,44% đối tượng có nồng độ PGA niệu vượt quá nồng độ tương ứng quá giới hạn cho phép của ethylbenzen trong môi trường.

(Bài viết được đăng trên Tạp chí Hoạt động KHCN số 1,2&3 – 2019)