An toàn: Không phải là trở ngại mà là cơ hội cho công nghệ nano

Vật liệu nano (Engineered nanomaterials – ENMs) – được chế tạo từ những tổ hợp công nghệ cao, với kích thước nhỏ hơn hàng nghìn lần đường kính sợi tóc – đã chiếm một ví trị to lớn trong đời sống của chúng ta dù phần lớn mọi người đều không nhận ra. Chúng có mặt trong mỹ phẩm, kem chống nắng, và quần áo chống bụi như áo khoác hay giày thể thao. Những bóng bán dẫn có kích thước nano giúp tăng khả năng xử lý của máy tính, điện thoại di động và tivi. Chúng cho phép các bề mặt khác nhau có khả năng tự làm sạch, từ cửa sổ, bàn làm bếp, cho tới bồn vệ sinh.

Vấn đề ở đây là, những vật liệu này còn rất mới mẻ và quá nhỏ tới mức chúng ta gần như không biết gì về rất nhiều thuộc tính của chúng. Đó là điều đáng lo ngại vì một vài loại trong số những vật liệu này có khả năng gây ra ảnh hưởng có hại cho sức khỏe con người và môi trường. Với kích thước nhỏ như vậy, một số vật liệu nano có thể xâm nhập vào não bộ qua đường hô hấp, một vấn đề đã từng được đề cập tới nhiều trên mặt báo. Thêm vào đó, một số loại vật liệu nano cũng cho thấy tác động nguy hại tới phổi và hệ hô hấp của con người.

Cần có những hành động nhanh chóng để xử lý vấn đề này. Cho tới nay, phần lớn vật liệu nano đều chưa cho thấy bất cứ ảnh hưởng nguy hại nào khi thử nghiệm an toàn. Tuy nhiên, cộng đồng khoa học và các quỹ nghiên cứu vẫn cần phải chú trọng hơn nữa trong việc tìm hiểu đặc tính nào của vật liệu nano có khả năng gây hại tới sức khỏe con người và môi trường. Chúng ta cần phải lường trước được các rủi ro và chuẩn bị trước các giải pháp phòng ngừa an toàn đối với những vật liệu nano hiện có, cũng như các loại vật liệu đang được phát triển, nhằm nhận diện các vật liệu có khả năng gây hại và loại bỏ chúng khỏi nhóm các vật liệu an toàn.

Điều này là cực kỳ quan trọng bởi những tiến bộ trong công nghệ vật liệu nano đem tới lợi nhuận khổng lồ và được ca ngợi là chìa khóa cho sự phát triển kinh tế trong tương lai. Vật liệu nano dựa trên công nghệ hạt gần đạt tới mức độ phân tử, và có thể đạt tới các tính năng công nghệ tiên tiến. Ủy ban Châu Âu đã nhận định việc sử dụng công nghệ nano làm chìa khóa để phát triển công nghệ (KET) là một phần của chiến lược phát triển Châu Âu tới năm 2020. Người ta kỳ vọng KETs sẽ tạo ra sự phát triển thông minh, bền vững và toàn diện trong Liên minh Châu Âu, góp phần vào sự gia tăng điều kiện sống của người dân Châu Âu.

Tuy nhiên, theo một đánh giá của Ủy ban Châu Âu, việc không đảm bảo chắc chắn về mức độ an toàn của vật liệu nano đã trở thành rào cản chính ngăn cản việc khai thác loại vật liệu này. Để giảm bớt các mối quan ngại, các doanh nghiệp cần áp dụng lối suy nghĩ “an toàn trong thiết kế” khi phát triển sản phẩm mới trên cơ sở vật liệu nano. Cùng với đó, các nhà quản lý cũng cần thận trọng đối với những quy định pháp luật về vật liệu nano để đảm bảo nền tảng quản lý hành chính đáng tin cậy đối với các loại vật liệu và công nghệ này.

Cách duy nhất để làm điều này là thông qua nghiên cứu về an toàn và những rủi ro có thể gây ra do vật liệu nano, nhằm cung cấp thêm nhiều thông tin hữu ích cho các cơ quan thông tin đại chúng và cộng đồng. Cho tới nay, mặc dù đã có những khoản đầu tư không nhỏ vào việc điều tra ảnh hưởng của vật liệu nano tới sức khỏe con người và môi trường, vẫn còn một khoảng trống nhận thức lớn trong hiểu biết của chúng ta về chính xác đặc tính nào của các loại vật liệu nano là có hại. Một phần nguyên nhân là do những hạn chế trong khả năng đánh giá an toàn của các loại vật liệu nano một cách nhanh chóng, với giá thành rẻ và kết quả đáng tin cậy.

Mặc dù việc thu thập những hiểu biết chung và đáng tin cậy về các loại vật liệu nano là rất khó khăn, việc có được chúng lại hết sức giá trị. Đó có thể là cách hiệu quả nhất để thông tin cho mọi người về mặt an toàn và cả những rủi ro của các loại công nghệ nano khác nhau, và điều này sẽ giúp giảm bớt những lo ngại không đáng có do thiếu thông tin.

Cần phải cập nhật thông tin hàng ngày về công nghệ nano cũng như những cuộc đối thoại giữa các nhà đầu tư và các bên liên quan. Điều này sẽ đưa tới sự chấp nhận rộng rãi hơn đối với các ứng dụng của công nghệ nano, cho phép chúng được quảng bá rộng hơn trong nhiều ngành sản xuất và nhiều lĩnh vực. Các nhà sản xuất cần có nhận thức rằng an toàn phải là tính năng quan trọng nhất của tất cả vật liệu nano và công nghệ nano, và họ cần phải nhìn nhận điều này như một cơ hội kinh doanh chứ không phải một rào cản. Chỉ khi đó hiểu biết của chúng ta về an toàn mới có thể bắt kịp với tốc độ phổ biến ngày càng rộng rãi của công nghệ nano.

Biên dịch: Hoàng Phương

(Nguồn tin: horizon-magazine)