Robot trong xây dựng: Tự động hóa đang định hình lại các tiêu chuẩn an toàn như thế nào trong năm 2025

Tự động hóa đang cách mạng hóa công tác an toàn nơi làm việc bằng cách cung cấp các công cụ giúp ngăn ngừa tai nạn trước khi chúng xảy ra. Thay vì phản ứng sau sự cố, công tác an toàn đang chuyển hướng sang tiếp cận chủ động thông qua trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và công nghệ xây dựng bằng robot, giúp giảm thiểu rủi ro theo thời gian thực.

Các ngành công nghiệp như sản xuất, xây dựng, hậu cần và dầu khí đang đi đầu trong sử dụng tự động hóa để tăng cường việc tuân thủ, giảm thương tích tại nơi làm việc và xây dựng môi trường làm việc an toàn, hiệu quả hơn. Tương lai của công tác an toàn lao động sẽ không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ các quy định, mà còn là chủ động đón đầu và kiểm soát rủi ro.

Sự phát triển của các tiêu chuẩn an toàn cùng với tự động hóa

Trong nhiều năm, an toàn tại nơi làm việc dựa vào các cuộc kiểm tra thủ công và báo cáo sau sự cố, nhưng các phương pháp này thường để lại khoảng trống trong công tác phòng ngừa. Năm 2023, Hoa Kỳ đã ghi nhận ​​hơn 5.000 trường hợp tử vong do tai nạn lao động, điều này cho thấy các biện pháp truyền thống không đủ để bảo vệ người lao động (NLĐ).

Không thể đợi đến khi có sự cố xảy ra mới giải quyết mối nguy hiểm. Chỉ dựa vào sự giám sát của con người sẽ làm tăng nguy cơ bỏ sót mối nguy, phản ứng chậm trễ và các vấn đề về tuân thủ khiến cả người lao động và doanh nghiệp gặp rủi ro.

Dữ liệu thời gian thực và phân tích dự đoán đang định nghĩa lại khái niệm an toàn tại nơi làm việc. Các hệ thống giám sát ứng dụng AI liên tục phân tích điều kiện làm việc, phát hiện rủi ro trước khi chúng vượt tầm kiểm soát. Các cảm biến IoT cung cấp cảnh báo tức thời về sự cố thiết bị, môi trường nguy hiểm và hành vi không an toàn.

Các cơ quan quản lý như OSHA và Tiêu chuẩn ISO 45001 đã nhanh chóng thích ứng với sự thay đổi này bằng cách tích hợp an toàn tự động hóa vào các khung tiêu chuẩn tuân thủ. Nếu doanh nghiệp vẫn chỉ dựa vào các kiểm tra thủ công, thì đồng nghĩa với việc đang tụt lại phía sau.

Công nghệ tự động thúc đẩy cải tiến an toàn

Để chủ động phòng ngừa các mối nguy hiểm tại nơi làm việc, cần ứng dụng đúng công nghệ robot xây dựng để ngăn ngừa tai nạn. Các công cụ tự động – như phân tích dữ liệu ứng dụng AI cho đến cảm biến IoT và robot – cải thiện an toàn bằng cách xác định rủi ro theo thời gian thực và giảm thiểu sự tiếp xúc của con người với các nhiệm vụ nguy hiểm.

 Phân tích dự đoán do AI hỗ trợ

Phát hiện nguy cơ theo thời gian thực có AI hỗ trợ giúp phát hiện rủi ro trước khi dẫn đến tai nạn nghiêm trọng. Các hệ thống này sử dụng các mô hình học máy để phân tích lượng dữ liệu khổng lồ, xác định xu hướng, dự đoán nguy cơ và kích hoạt cảnh báo ngay khi có sự cố.

Các chuyên gia dự đoán ngành xây dựng sẽ đầu tư hơn 4 tỷ đô la cho công nghệ này đến năm 2026, công nhận tiềm năng trong việc giúp ngăn ngừa các sự cố gây tốn kém và nguy hiểm. Đánh giá rủi ro do AI hỗ trợ đã làm giảm tai nạn tại nơi làm việc bằng cách phát hiện các hành vi không an toàn và cảnh báo các vấn đề về cấu trúc, giúp công trường an toàn và hiệu quả hơn.

Xe tự hành dẫn đường

Xe tự hành dẫn đường (AGV) đảm nhiệm các nhiệm vụ xử lý vật liệu có rủi ro cao trong nhà kho và nhà máy. Loại xe này tự động điều hướng thay vì dựa vào người vận hành để di chuyển các vật nặng. Tính năng này giúp giảm nguy cơ thương tích do nâng, căng thẳng lặp đi lặp lại và va chạm.

Với tình trạng thiếu hụt lao động và chi phí lao động tăng cao, cùng với áp lực giao hàng nhanh và các quy định an toàn chặt chẽ hơn – các doanh nghiệp chuyển sang tự động hóa để duy trì khả năng cạnh tranh trong khi vẫn đảm bảo an toàn cho NLĐ.

AGV có hệ thống dẫn đường và phát hiện chướng ngại vật hỗ trợ bởi AI, giúp chúng ngăn ngừa va chạm bằng cách thích ứng với môi trường thực tế và tránh các tình huống nguy hiểm. Việc tích hợp AGV vào hoạt động giúp nâng cao hiệu suất và tạo ra môi trường làm việc an toàn hơn, đáng tin cậy hơn, nơi NLĐ ít phải tiếp xúc hơn với các nhiệm vụ nguy hiểm.

 IoT và cảm biến thông minh

Các thiết bị đeo đang thay đổi cách chúng ta bảo vệ đội ngũ lao động, cung cấp thông tin chi tiết theo thời gian thực về tình trạng sức khỏe và sự an toàn của NLĐ. Mũ bảo hiểm, áo phản quang và vòng đeo tay thông minh có thể theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, phát hiện té ngã và cảnh báo khi NLĐ có dấu hiệu mệt mỏi hoặc gặp nguy hiểm, giúp ngăn ngừa tai nạn kịp thời. Ví dụ, cảm biến Smartband có thể tự động phát hiện thời gian thức và ngủ của NLĐ và chuyển đổi dữ liệu thành điểm số. Nếu điểm số đạt tới 70%, NLĐ được coi là mệt mỏi và suy yếu, từ đó kịp thời can để đảm bảo an toàn cho họ.

Cảm biến môi trường là phòng thủ tuyến đầu chống lại các mối nguy hiểm tiềm ẩn, giúp phát hiện khí độc, nhiệt độ khắc nghiệt và hỏng hóc thiết bị trước khi chúng gây nguy hiểm cho NLĐ. Các hệ thống hỗ trợ IoT này gửi cảnh báo tức thời, giúp doanh nghiệp kịp thời ứng phó và đảm bảo tuân thủ các quy định mới nhất.

 Robot và robot công tác (Cobot)

Robot tự động đảm nhiệm những công việc nguy hiểm nhất tại nơi làm việc, giúp giảm nhu cầu tiếp xúc của con người với môi trường nguy hiểm. Từ kiểm tra không gian hạn chế, xử lý hóa chất độc hại đến thực hiện bảo trì rủi ro cao, những cỗ máy này có thể hoạt động trong các điều kiện khắc nghiệt một cách chính xác và đáng tin cậy.

Trong xây dựng – nơi tiềm ẩn rủi ro cao – một cuộc khảo sát cho thấy 87% chuyên gia đồng ý rằng robot xây dựng giúp cải thiện năng suất. Điều này củng cố giá trị của chúng trong việc nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Cobot làm việc cùng con người để tăng cường an toàn mà không thay thế NLĐ. Những cỗ máy trang bị AI này hỗ trợ nâng vật nặng, thực hiện các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và đảm bảo độ chính xác, từ đó giảm căng thẳng về thể chất và giảm thiểu nguy cơ thương tích tại nơi làm việc.

Việc tích hợp robot và tự động hóa trong xây dựng giúp tăng hiệu suất, giảm chi phí và giúp giúp doanh nghiệp ứng phó linh hoạt hơn với tình trạng thiếu hụt lao động và nhu cầu an toàn ngày càng cao.

Công nghệ bản sao kỹ thuật số (Digital Twins)

Bản sao kỹ thuật số tạo ra các mô hình ảo thời gian thực của môi trường công nghiệp, cho phép mô phỏng các tình huống an toàn trước khi sự cố xảy ra. Các mô hình do AI điều khiển này phân tích dữ liệu thực tế từ các cảm biến và hoạt động của NLĐ để dự đoán rủi ro, thử nghiệm các chiến lược ứng phó khẩn cấp và tối ưu hóa các kế hoạch sơ tán.

Bằng cách phát hiện sớm các điểm yếu trong quy trình an toàn, bản sao kỹ thuật số giúp doanh nghiệp chủ động thực hiện các biện pháp và sẵn sàng ứng phó trong mọi tình huống. Ngoài an toàn, bản sao kỹ thuật số còn giảm thời gian ngừng hoạt động trong các nhà máy công nghiệp bằng cách dự đoán sự cố thiết bị và tối ưu hóa lịch trình bảo trì. Thay vì phản ứng với sự cố, doanh nghiệp có thể sử dụng mô phỏng kỹ thuật số để dự báo hao mòn và giảm thiểu gián đoạn. Điều này dẫn đến ít sự cố hơn, chi phí vận hành thấp hơn và nơi làm việc hiệu quả, linh hoạt hơn, luôn đi trước một bước so với các rủi ro tiềm ẩn.

Thách thức về tuân thủ và pháp lý trong an toàn tự động hóa

Khi tự động hóa trở thành một phần cốt lõi của an toàn tại nơi làm việc, nó cũng định hình cách các quy định pháp luật phát triển. OSHA, ISO 45001 và các cơ quan quản lý khác đã tích hợp AI, IoT và robot xây dựng vào khung tiêu chuẩn tuân thủ, nhằm đảm bảo các doanh nghiệp sử dụng tự động hóa vẫn đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt.

Tuy nhiên, những tiến bộ này cũng kép theo những thách thức mới về mặt pháp lý và đạo đức, đặc biệt là về trách nhiệm pháp lý khi các hệ thống do AI điều khiển bị lỗi. Nếu một robot tự động trục trặc hoặc một hệ thống do AI hỗ trợ xác định sai mối nguy hiểm, ai sẽ chịu trách nhiệm? Các doanh nghiệp cần chủ động cập nhật chính sách tuân thủ, đảm bảo chiến lược của mình bao gồm các cơ chế an toàn và sự giám sát của con người nhằm phòng ngừa rủi ro pháp lý.

Đồng thời, tự động hóa cũng làm gia tăng các mối đe dọa an ninh mạng trong ngành xây dựng. Thực tế tăng cường (AR), thực tế ảo (VR), thiết bị IoT và robot do AI điều khiển đều dựa vào kết nối mạng, khiến chúng dễ bị tấn công mạng. Nếu không có cơ sở hạ tầng bảo mật và kế hoạch ứng phó mạnh mẽ, tin tặc có thể thao túng hệ thống, vô hiệu hóa các cảnh báo quan trọng hoặc gây ra tác hại vật lý bằng cách kiểm soát thiết bị tự động.

Ngoài ra, các vấn đề về đạo đức cũng trở nên cấp thiết, đặc biệt là liên quan đến quyền riêng tư dữ liệu của NLĐ và tính minh bạch trong quá trình ra quyết định của AI. Khi việc giám sát an toàn bằng công nghệ ngày càng tiên tiến, các doanh nghiệp phải cân bằng giữa việc tăng cường bảo vệ NLĐ với việc sử dụng dữ liệu có trách nhiệm để đảm bảo hiệu quả.

 Luôn dẫn đầu trong tự động hóa và chiến lược an toàn tương lai

An toàn tại nơi làm việc đang thay đổi nhanh chóng dưới ảnh hưởng của công nghệ số. Việc áp dụng tự động hóa sẽ tạo ra một môi trường làm việc thông minh hơn và an toàn hơn. Đầu tư vào các chiến lược an toàn tương lai không chỉ giúp bảo vệ NLĐ, nâng cao hiệu suất mà còn giúp doanh nghiệp sẵn sàng ứng phó trước mọi tình huống.

Biên dịch: Bích Hà